فایل بررسي فقهي و حقوقي ازدواج جهانگردان در ايران

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                            صفحه
چکیده .........................................................................................................................................................................................................................1
مقدمه ...........................................................................................................................................................................................................................2
فصل اول:كليات
1-1- تعاريف و مفاهيم و سير تاريخي جهانگردي ...................................................................................................................... 6
1-1-1- تعريف و مفهوم جهانگرد . ..................................................................................................................................................... 6
1-1-1-1- تعريف جهانگرد ..................................................................................................................................................................... 6
1-1-1-2- اهميت جهانگردي در قرآن ............................................................................................................................................. 8
1-1-1-3- اهميت جهانگردي در احاديث و روايات ............................................................................................................ 9
1-1-2- جهانگردي در ادوار مختلف تاريخ ايران ....................................................................................................................... 11
1-1-2-1- دوران ايران باستان ............................................................................................................................................................ 11
1-1-2-2- دوران بعد از اسلام ........................................................................................................................................................... 14
1-1-2-3- دوران معاصر(كاپيتولاسيون) ........................................................................................................................................ 16
1-1-3- جايگاه حقوق جهانگردي در علم حقوق ................................................................................................................... 19
1-1-3-1- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق خصوصی ................................................................................................... 19
 1-1-3-2- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق عمومی........................................................................................................ 19
 1-1-3-3- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق بین الملل .................................................................................................. 19
1-2- نكاح جهانگردان در حقوق ايران ............................................................................................................................................ 20
1-2-1- مفهوم و تاريخچه نكاح جهانگردان ............................................................................................................................... 20
1-2-2- شرايط نفوذ نكاح جهانگردان ............................................................................................................................................ 22
1-2-3- اقسام نكاح .................................................................................................................................................................................... 24
1-2-3-1- نكاح دائم ................................................................................................................................................................................ 24
1-2-3 -2- نكاح موقت ......................................................................................................................................................................... 25
1-3- طلاق جهانگردان در حقوق ايران .......................................................................................................................................... 26
1-3-1- مفهوم طلاق ................................................................................................................................................................................. 26
1-3-2- طلاق در نظام هاي حقوقي گذشته و حال ................................................................................................................ 27
1-3-3- اقسام طلاق .................................................................................................................................................................................. 28
فصل دوم:جایگاه ازدواج جهانگردان در فقه اسلام و حقوق ایران
2-1- جایگاه ازدواج جهانگردان از منظر فقهای اهل سنت و تشیع ................................................................................ 31
2-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد نکاح موقت مسلمان با بیگانگان................................................... 32
2-1-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان .................... 34
2-1-1-2- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مسلمانان با فرد مسیحی یا یهودی ..................... 37
2-1-1-3- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان ............................ 39
2-1-2- موانع نکاح جهانگردان در حقوق ایران ....................................................................................................................... 43
2-1-2-1- موانع ناشی از قرابت نسبی (خونی) ....................................................................................................................... 43
2-1-2-2- موانع ناشی ازقرابت سببی ............................................................................................................................................ 44
2-1-2-3- موانع ناشی از قرابت رضاعی ( شیری) ................................................................................................................ 47
2-1-2-4- موانع متفرقه ........................................................................................................................................................................ 48
2-1-2-5- رعایت مصالح كشور ....................................................................................................................................................... 49
2-1-3- جایگاه ازدواج خارجیان(جهانگردان) در سایر ادیان ............................................................................................ 50
2-1-3-1- آيين يهود و مسئله ازدواج زنان با مرد خارجی ............................................................................................... 50
2-1-3-2- دين مسيحيت و ازدواج زنان با خارجیان ............................................................................................................ 50
2-1-3-3- ازدواج بهائی ......................................................................................................................................................................... 52
2-2- قانون حاکم بر احوال شخصییه اقلیتهای دینی در ایران ............................................................................................. 52
2-2-1- دیدگاه فقه شیعه ......................................................................................................................................................................... 54
2-2-2- دیدگاه حقوقی ............................................................................................................................................................................ 56
2-2-3- دیدگاه اسلامی ............................................................................................................................................................................ 58
2-3- قانون حاکم بر نکاح جهانگردان در صورت حدوث اختلاف تابعیت زوجین ............................................. 58
2-3-1- نکاح بیگانگان در ایران .......................................................................................................................................................... 59
2-3-2- نکاح ایرانیان در خارجه ........................................................................................................................................................ 60
2-3-3- اختلاف تابعیت زن و مرد .................................................................................................................................................... 62
فصل سوم : آثار ازدواج جهانگردان در حقوق ایران
3-1- تمکین ..................................................................................................................................................................................................... 65
3-1-1- اقسام تمكين ................................................................................................................................................................................. 65
3-1-1-1- شرایط تمکین ....................................................................................................................................................................... 66
3-1-1-2- موانع تمکين .......................................................................................................................................................................... 67
3-1-1-3- رابطه تمکین با نفقه .......................................................................................................................................................... 67
3-1-2- نشوز و آثار آن ............................................................................................................................................................................ 68
3-1-2-1- عدم استحقاق نفقه ............................................................................................................................................................. 69
3-1-2-2- دعواي الزام به تمكين ...................................................................................................................................................... 70
3-1-2-3- اجازه ازدواج دوم ............................................................................................................................................................... 71
3-1-3- مسئله استناد به قانون خارجی در روابط زوجين .................................................................................................... 72
3-1-3-1- سیستم آلمانی ؛ عدم لزوم استناد به قانون خارجی ......................................................................................... 72
3-1-3-2- سیستم انگلیسی ؛ لزوم استناد به قانون خارجی ............................................................................................... 73
3-1-3-3- سیستم فرانسوی یا سیستم حد وسط:عدم لزوم استناد به قانون خارجی وقتی که مسئله مربوط به نظم عمومی است ....................................................................................................................................................................................... 73
3-2- قانون حاکم بر طلاق جهانگردان ............................................................................................................................................. 74
3-2-1- طلاق بین زن و شوهری که تبعه یک دولت هستند  ............................................................................................ 74
3-2-2- طلاق بين زن و شوهري كه تابعيت آنان متفاوت است ...................................................................................... 75
3-2-3- عدم وجود قانون راجع به احوال شخصيه .................................................................................................................. 76
3-3- قانون حاکم بر تابعیت اطفال متولد از جهانگردان(روابط بین ابوین و اولاد .................................................. 76
3-3-1- در صورتی که پدر و مادر طفل هر دو معلوم باشند ............................................................................................. 77
3-3-2- در صورتی که پدر طفل معلوم نباشد و انتساب او به مادر مسلم باشد ..................................................... 77
3-3-3- ولايت و قيموميت از اطفال جهانگردان ....................................................................................................................... 77
نتيجه گيري .......................................................................................................................................................................................................... 79
پيشنهادات ..........................................................................................................................................................................................................81
منابع و مأخذ ................................................................................................................................................................................................... 82
چکیده انگلیسی ................................................................................................................................................................................................. 84
چکیده
حقوق جهانگردان در ایران جزء حقوق خارجیان است و از مقررات کلی مربوط به حقوق خارجیان تبعیت می کند اما حق ازدواج برای جهانگردان از حقوق شناخته شده ومسلمی محسوب می شود که روز به روز این حق در میان جوامع بشری جایگاه خود را بهتر می یابد حق جهانگردی و حق ازدواج آنان تکمیل کننده حقوقی همچون حق آزادی و حق حیات می باشد و با بررسی حقوق خارجیان و سیر تاریخی آن روشن می شود که با توسعه تمدن بشری حقوق بیشتری به خارجیان اعطاء می شود اما در مواردی اعمال این حقوق (حق ازدواج جهانگردان) با محدودیت های شرعی و قانونی کشور توریسم پذیر(ایران) همراه است، که از جمله این موانع ،موانع ناشی از قرابت نسبی (خونی) و  موانع ناشی ازقرابت سببی و موانع ناشی از قرابت رضاعی ( شیری)و سایر  موانع متفرقه می باشند که به دلیل اینکه این موانع با نظم عمومی گره خورده است در واقع خلاف آن را نیز نمی توان توافق و یا شرط نمود البته به این  موانع ومحدودیت ها، موانعی نظیر اختلاف مذهب و دین را نیز می توان افزود بدین ترتیب که شرط انعقاد عقد نکاح وحدت دین واعتقادات زوجین می باشد به نحوی که هر دو باید تابع یک دین (مسلمان) باشند و در صورتی که یکی از آنان کافر یا غیر مسلمان با شند شرط نفوذ نکاح آنان منوط بر این است که زوجه غیر مسلمان فقط حق ازدواج موقت با زوج مسلمان تبعه ایران را دارد که البته حدود و صغور این بحث بی پایان است که در پایان نامه حاضر برانیم که تمامی این موارد را تک به تک بررسی نموده و با قلمی شیوا و رسا به تحریر در بیاوریم.

کلید واژه ها: جهانگردان،حقوق،نكاح،نظم عمومي، قرابت

مقدمه
از زمان پیدایش انسان در روی این کره خاکی، سیاحت و جهانگردی وگردشگردی وجود داشته است انسانهای اولیه برای تهیه روزی و شناخت اطراف خود مدام در حال حرکت و سفر از نقطه ای به نقطه دیگر بوده اند و هیچ قوانین و مقرراتی مانع سفر آنها نبوده است تا اینکه اجتماعات بشری مانند خانواده، طایفه و قبیله شکل گرفت و هریک برای خود حریمی مشخص کردند و آرام آرام با تشکیل دولتها و مرزبندی بین آنها، محدویت ها در زمینه سیر و سفر نمایان شد و تنها افراد معدودی با اهدافی مانند سفر به ناشناخته ها، و کنجکاوی و کسب علم و دانش به سیاحت می پرداختند .
امروزه بی تردید صنعت توریسم(جهانگردی) مسالمت آمیزترین جنبش بشر است که در رشد و توسعه دانش، فرهنگ و اقتصاد جوامع تأثیر مستقیم داشته و می تواند مثابۀ موثرترین عامل در ایجاد تفاهم میان ملل و استوار ساختن مبانی صلح جهانی، نقش اساسی ایفا کند.
یکی از آثار مهم این پدیده(توریسم) که با شخصیت انسان گره خورده است مساله ازدواج جهانگردان می باشد به نهوی که پژوهش های روانشناسی این مساله را به اثبات رسانده است که اکثریت 90% جهانگردان قبل از اقدام به انتخاب یک کشوری برای جهانگردی به این سوال که حدود این آزادی (ازدواج) در کشوری که آنرا برای جهانگردی انتخاب نموده اند تا چه اندازه است؟
بنابراین انکارناپذیر است که هر چقدر در راستای رفع موانع نکاح جهانگردان در کشورمان قدم برداشته شود بالتبع جهانگردان زیادی وارد کشورمان شده و در پی آن شاهد پیشرفت و توسعه در کشورمان خواهیم بود.وبه عنوان قدم اول در این پایان نامه موضع فقه و حقوق کشور ایران با ازدواج جهانگردان خارجی،رابه صورت کامل به رشته تحریر در آورده ایم و امیدواریم قانونگذاران و حقوقدانان آینده ابهامات و موارد مسکوت و حتی مقررات نامناسب و ناهماهنگ را تصحیح وبا اهداف و آرمان نظام حقوقی ایران منطبق سازند. از این رو سعی بر این است که با بررسی  فقهی و حقوقی ازدواج جهانگردان در ایران به طرح ضعف ها و نارساییهای نظام حقوقی ایران در زمینه ازدواج جهانگردان در ایران پرداخته و با نگاهی به ظرفیت نظام حقوقی کشور به راه حل هایی در جهت رفع نواقص دست یابیم.

بیان مسئله:
با جا به جا شدن اشخاص و عزیمت آنان از کشوری و اقامت در کشور ایران جهانگردی و مسایل حقوقی راجع به آنان مطرح می شود (نصیری،1388)،و از مهمترین حقوق شناخته شده برای این اشخاص که در قرآن و احکام و آمیزه های دینی و همچنین در قوانین کشورمان،ضرورت احترام به این حق بارها بیان شده است،حق ازدواج می باشد،به نحوی که مشروعیت ازدواج،در قرآن کریم طی آیات فراونی منجمله،آیه 3 سوره نساء، مورد تأکید قرار گرفته،خداوند متعال در این آیه فرموده است "فأنکِحوا ما طابَ لکم مِنَ النّساء " یعنی با زنانی که به آنان میل و رغبت دارید ازدواج کنید، و رسول خدا (ص) نیز، در راستای تزویج این امر مقدس فرموده اند "من تزویج أحرز نصف دینه فلیتقق الّله فی النصف الاخر"،که از این آیات خداوند و فرامین انبیاء (ع) نه تنها استحباب،بلکه مستحب موکد بودن،ازدواج استنباط می شود(قبله ای خوي، 1388)و از آنجایی که اعمال این حق توسط جهانگردان در ایران،آثار و تبعات حقوقی، منجمله ،نفقه،طلاق ،ارث زوجین، ولادت، و نسب و... را به همراه دارد (کاتوزیان،1387) وچون قوانین کشورمان برگرفته از فقه امامیه می باشد (مدنی،1381)لذا این امر،ضرورت بررسی فقهی و حقوقی این مسایل را می طلبد.ودر این پایان نامه برآنیم، به تمامی مسایلی که به نحوی راجع به ازدواج چهانگردان در ایران می باشد، اعم از اینکه، آیا جهانگردان مسلمان خارجی حق ازدواج در کشور ایران را دارند؟ آیا قانون و فقه کشور ایران، ازدواج جهانگردان غیرمسلمان،در ایران را نافذ و مشروع می شمارد؟ ویا اینکه فقه وحقوق کشورمان،طفلی را که در اثر رابطه نامشروع یک جهانگرد متولد شده را،تبعه کدام کشور می شناسد؟ ومباحثی نظیر فرزندخواندگی  وتمکین و مهریه و حق حبس و... که همگی برابهامات و اجمالات موضوع افزوده است را، از نقطه نظر فقه و قانون کشور ایران بررسی نمود؛ وبا قلمی رسا و واضح تمامی نکات مبهم ومجمل این موضوع را به چالش کشیده و به تمامی این ابهامات و اجمالات پایان بدهیم، و امیدواریم با تحریر این پایان نامه نقشی در راستای تدوین قوانین مناسب و مساعدتر و در پی آن توسعه گردشگری و جهانگردی در کشورم، ایفاء نموده باشم.

سوالات تحقیق:
ازدیدگاه فقه و حقوق کشور ایران معیار های لازم ، برای صحت ازدواج جهانگردان با اتباع ایرانی چیست؟

سوالات فرعی
1- از لحاظ فقهی و حقوقی تابعیت اطفال متولد از جهانگردان خارجی، تابع کدام کشور است؟
2- از منظر فقه و حقوق کشور ایران، اعمال حق طلاق جهانگردان خارجی در کشور ایران به چه صورت می باشد؟

پیشینه تحقیق:
متأسفانه با وجود کاربردی بودن و البته بالقوه این صنعت در خصوص این موضوع تا به حال کتاب یا هر منبع دیگری که بطور کامل به این موضوع پرداخته باشد یا با توجه به فرم جستجوی پایان نامه، رساله ای در این زمینه یافت نشده و پژوهش های دقیق و البته کاربردی به شکل جامع در این زمینه صورت نگرفته است صرفاً حقوقدانان به صورت پراکنده اشاراتی به موضوع پرداخته اند.

 فرضیات تحقیق:
فرضيه اصلي :
جهانگردان غير مسلمان، در كشور ايران به علت موانع شرعي و قانوني حق ازدواج با اتباع ايراني را ندارند .
فرضيه هاي فرعي
1-    اطفال جهانگردان خارجي كه در كشور ايران متولد شده اند، از لحاظ تابعيت تبعه كشوري محسوب مي شوند كه پدرشان تابع آن كشور است .
2-    اعمال حق طلاق جهانگردان در كشور ايران، تابع قانوني مملكتي خواهد بود كه زوجين تبعه انجا مي باشند.

 اهداف تحقیق:
برای استفاده موسسات علمی داخلی و خارج از کشور
برای استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی به منظور ادامه ویا تکمیل آن در آینده.
برای استفاده نهادها و مراجع قضایی صلاحیت دار رسیدگی کننده به حقوق جهانگردان

روش تحقیق:
در انجام هر پژوهشی بدون داشتن چارچوب تئوریک پژوهشگر تنها قادر به گرد آوری داده های فراوانی خواهد بود که نه تنها توان دسته بندی درست آن را ندارد، بلکه از ارائه تحلیل علمی نیز ناتوان خواهد بود. هر پژوهشگر می تواند در آغاز پژوهش با توجه به پرسش های اصلی، پرسش های  فرعی یک یا چند موضوع فرعی البته تئوریک و مرتبط را در نظر گرفته و مراحل مختلف کارش را بر اساس آن تنظیم کرده و پیش ببرد. البته این کار لزوماً به معنی تلاش برای تایید نظریات مورد استفاده نیست.
بلکه پژوهشگر می تواند در پایان کار تئوری هایی که خود به کار برده است با توجه به داده های حاصل ازکارش نقض نماید، همان گونه که پژوهشگر همیشه درپی اثبات فرضیه ها نیست کم نیستند پژوهش های ارزنده که درپایان کار فرضیه های نخستین خود را رد کرده اند.
ما در پژوهش حاضر برآنیم و در تلاشیم که با توجه به پرسش اصلی که در بند قبل مطرح شد تئوریهای مرتبط با موضوع اصلی که وضعیت حقوقی جهانگردان در ایران است مطرح کرده و بر اساس آنها به تحلیل داده ها بپردازیم.

سازماندهی پژوهش:
پژوهش حاضر در سه فصل سازماندهی شده که فصل اول کلیات موضوع طرح گردیده که شامل مباحث، تعاریف و مفاهیم و سیر تاریخی جهانگردی و جایگاه حقوق جهانگردی در علم حقوق و اهمیت جهانگردی در اسلام و همچنین حقوق جهانگردان از دیدگاه اسلام می باشد.
در فصل دوم مباحث موانع نکاح جهانگردان در حقوق ایران و جایگاه ازدواج جهانگردان در سایر ادیان و قانون حاکم بر احوال شخصیه اقلیت های دینی و قانون حاکم بر نکاح جهانگردان مورد بحث قرار گرفته است.
در فصل سوم مباحث آثار ازدواج جهانگردان در حقوق ایران و تمکین و نشوز و قانون حاکم بر طلاق جهانگردان و تعارض قوانین و مهمترین مسائل مربوط حقوق جهانگردان و قانون حاکم بر آنها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
در پایان نیز یک نتیجه گیری کلی و ارائه پیشنهادهایی در این خصوص ذکر خواهد شد.

فصل اول
كليات   

1-1- تعاريف و مفاهيم و سير تاريخي جهانگردي
1-1-1- تعريف و مفهوم جهانگرد
1-1-1-1- تعريف جهانگرد
امروزه برای هیچ کشوری و دولتی میسر نیست که چهار دیواری سرزمین کشور خود محصور بماند؛ چرا که در این میان، افراد (و مجموعه مردم) نیز به دلایل مختلفی چون: حس کنجکاوی جستجوی کار، تجارت، تحصیل علم، جنگ، مراسم مذهبی، مسافرت و ... در صحنه بین المللی حضور داشته و به ارتباط و مبادله با همدیگر مشغول اند(مدنی،1381).در ادوار گذشته مقصود جهانگردان و گردشگران نام آور بیشتر کشف نقاط نادیده جهان و سفر به ناشناخته ها بود اما امروزه جهانگردان و گردشگری با مفهوم دیگری مطرح است. جهانگردان و گردشگری اهداف دیگری دارند و قصد کشف جایی را ندارند جهانگردان و گردشگران امروزه بیشتر برای تفریح، سیاحت و زیارت، گذراندن اوقات فراقت و استراحت، آشنایی با سایر فرهنگها، بازدید از آثار تاریخی و . . . به سفر می روند.
پس برخلاف زمانهای گذشته که جهانگردان و گردشگران گروه خاصی بودند امروزه جهانگردی وگردشگری عمومیت یافته وهرکس در شرایطی می تواند به عنوان جهانگرد شناخته شود به همین مناسبت در تقویم میلادی 27سپتامبر 6 مهر را روز جهانی جهانگردی نامگذاری نموده اند.
جهانگردی و گردشگری یا سیاحت ترجمه کلمه توریسم (tourism) است کلمه توریسم به معنای سیاحت در داخل یک کشور و یا کشورهای خارجی است اما جهانگردی در زبان فارسی به معنای گشتن جهان است و شامل سفرهای داخلی نمی شود.
جهانگردی یا توریسم به معنی حرکت کوتاه مدت و موقت مردم است به قصد بیرون رفتن از محل و مکانی که به طور عادی و دائم در آن زندگی و کار می کنند.
سازمان توسعه و پیشرفت و همکاری اقتصادی (OECD) جهانگرد را شخصی می داند که خارج از محل اقامت همیشگی خود، حداقل برای بیست و چهارساعت در محیطی، که هریک از موارد فوق الذکر در جای خود می بایستی مورد بررسی و پژوهش دقیق قرار گیرد و آثار مثبت و منفی آن معلوم گردد.
در تعریف دیگری جهانگردی به سفری موقتی و کوتاه اطلاق شده که ضمن آن جهانگرد به منطقه ای خارج از محل سکونت و کار خود به منظور سیر و سیاحت مسافرت کند.
تعریف دیگر جهانگردی عبارت است از هر نوع مسافرت انفرادی یا گروهی که بیش از 24 ساعت بوده و به منظور کسب کار نباشد(کیانمهر،1372).
تعریف دیگر«جهانگردی ترک موقت محل دایمی زندگی است به قصد دیدار از مکانی دیگر بدون اشتغال  به کار و یا کسب درآمد از هر نوع و به هر طریق، مشروط بر آنکه اقامت در محل جدید از یک شب در گذرد.»(پیروز،بی تا).
تعریف دیگر«جهانگردی عبارت است از مجموعه فعالیتهای که در ایام فراغت انجام می شود و البته نه در جهت انجام کار  و امور وابسته به آن بلکه به منظور استراحت، بازیابی نیروی انسانی از دست رفته، افزایش شناخت و اگاهی، روابط انسانی و غیره؛ این مجموعه فعالیت ها می بایست به سفر و اقامت در مناطقی به غیر از مسکن و مأوای همیشگی منتج شود.» (ملکی،182).
ملاحضه می شود که در تمامی تعاریف بالا چند نکته مشترک وجود دارد، جدا شدن فرد از محل کار و اقامت دائم خود و موقتی بودن سفر. با توجه به اینکه  جهانگردی رشته چند وجهی دارد برای شناخت آن با چنین تعاریفی باید آن را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد. یعنی نمی توان برای شناخت جهانگرد بعنوان یک مجموعه با ابعاد و وجوه بسیاری آنرا شکل می دهد یک شیوه مفرد بکار برد بلکه باید نظام گرا به مطالعه صنعت جهانگردی پرداخت و آنرا از زوایای مختلف مورد شناسایی قرار داد.
دقیق ترین تعریف جهانگردی را سازمان جهانی جهانگردی ارائه کرده است «جهانگرد یا توریست کسی است که به کشور یا شهری غیر از محیط زیست عادی برای مدتی که کمتر از 24 ساعت و بیشتر از یکسال نباشد سفر کند و قصد او از سفر تفریح، استراحت، ورزش، دیدار اقوام و دوستان، کسب کار، ماموریت، شرکت در سمینار یا کنفرانس، معالجه، و تحقیق یا فعالیتهای مذهبی باشد.»
پس بر خلاف تصور عمومی، جهانگردی شامل هر مسافرتی می شود که بیشتر از 24 ساعت و کمتر از یکسال باشد فرقی نمی کند که مسافرت در داخل یک کشور، از شهری به شهر دیگر باشد و یا خارج از کشور باشد. در واقع طبق این تعریف کسی که از اقامتگاه عادی خود در مدت و قصد مذکور در بالا دور باشد عنوان جهانگرد به آن اطلاق می شود.
لازم به ذکر است ماهیت جهانگردی در هر جامعه ای، نتیجه و محصول عوامل وابسته و به هم پیچیده اقتصادی، سیاسی و همچنین مشخصه های ویژه جغرافیایی و انواع تفریحاتی است که خارجی ها را به خود جلب می کند.

1-1-1-2- اهميت جهانگردي در قرآن
در دین اسلام و قران کریم به عنوان کتاب آسمانی دستورات ویژه ای برای گردشگری دارد تا انجا که به صیغه امر، دعوت به سفر و هجرت و جهانگردی می نماید و در ضمن آیاتی، گردشگری را موجب گسترش جهان بینی و تجربه اندوزی و عبرت می داند. قرآن کریم برخلاف نظریه های بسته برخی نویسندگان کتاب دینی و مذهبی در گذشته دیوارهای فضای جوامع بسته آنها را فرو می ریزد آنها را بطور صریح دعوت به سیر و سفر و گردشگری می نماید تا از این طریق بتواند زمینه های رشد و تعالی جوامع و ایجاد بسترهای تمدن را فراهم سازد.
آیاتی که قرآن کریم طی آنها دعوت به سیر و سفر و گردشگری می کند، عبارتند از:
«فسیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة المکذبین» اکنون شما عاقلان در روی زمین گردش کنید تا بنگرید عاقبت آنان که (انبیا را) تکذیب کردند به کجا رسیدند(نحل، آیه 36).
«قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل»(ای رسول ما) بگو به مردم که در زمین (و احوال اهلش) سیر کنید تا از عاقبت طوایف پیش از خود آگاه بشوید(روم، آیه 42).
«و ما ارسلنا من قبلک الا رجالا نوحی الیهم من اهل القری افلم یسیروا فی الارض فینظروا کیف کان عاقبت الذین من قبلهم» و ما هیچکس را بیش از تو بر رسالت نفرستادیم جز آنکه رسولان (مانندتو) مردانی بودند از اهل و شهرهای دنیا که به وحی ما مؤید شدند آیا در روی زمین سیر نکرده تا عاقبت پیشینیان بنگرند(یوسف،آیه 109).
    «قل سیروا فی الارض ثم انظروا کیف کان عاقبة المکذبین» بگو ای پیغمبر که در روی زمین بگردید(از حال امم گذشته جویا شوید) تا عاقبت سخت آنها که تکذیب کردند مشاهده کنید(انعام،آیه 11).
     «اولم یسیروا فی الارض فینظروا کیف کان عاقبة الذین من قبلهم» آیا مردم در زمین به سیر و سفر نمی روند تا عاقبت حال پیشنیانشان که از اینها بسیار قوی تر و موثر در زمین بودند مشاهده کنند(غافر،آیه 82).
در این گونه از آیات، هدف از سیر و جهانگردی را پند و عبرت گیری از گذشتگان اعلام کرده است، ولی در برخی آیات، به هدفی فراتر از این بر می خوریم و آن اندیشه و مطالعه در عالم خلقت و اگاهی یافتن از چگونگی آفرینش و شگفتی های آن است همان چیزی که امروزه هدف دسته ای از جهانگردان محسوب می شود.
مانندآیۀ: «قل سیروا فی الارض فانظروا کیف بدأ الخلق.»ای پیامبر به مردم بگو در زمین سیر و گردش نمایید و بنگرید چگونه خداوند، آفرینش را به وجود آورده.
در آیات مذکور و همچنین در آیه 9 سوره روم، آیه 44 سوره فاطر ،آیه 10 سوره محمد و آیات دیگر سیر و سفر برای عبرت گرفتن از پیشینیان تاکید شده است.
در سوره ملک آیه 15 آمده است «هو الذی جعل لکم الارض ذلو لا فامشو فی مناکبها و کلو من رزقه و الیه النشور» و آن خدایی است که زمین را برای شما نرم و هموار گردانید پس بر شانه های آن راه بروید و از رزق او بخورید که بازگشت خلق به سوی اوست. این آیه سیر و سفر را با هدف کسب روزی و شناخت خداوند توصیه می کند.
در سوره الزخرفآیه 10 آمده است «الذی جعل لکم الارض مهدا و جعل لکم فیها و سبلا لعلکم تهتدون» همان خدائیکه زمین را مهد آسایش شما بندگان قرار داد و در آن راهها برای شما پدید آورد تا شما هدایت یابید. این آیه هم سیر و سفر را با هدف تفریح، آسایش و هدایت مورد تاکید قرار داده است.
و نیز سوره حج آیه 46  مقرر می دارد: «افلم یسیروا فی الارض فتکون لهم قلوب یعقلون بها او ءاذان یسمعون بها فانها لا تعمی القلوب التی فی الصدور» چرا در روی زمین سیر نمی کنید تا دارای قلبهایی باشند که با آنها تعقل کنند و گوشهایی که با آنها بشنوند زیرا چشمها نابینا نمی شوند لکن قلبهایی که در سینه هستند نابینا می شوند. این آیه سیر و سفر را برای رهایی از جهالت و دستیابی به علم و دانش مورد تاکید قرار داداه است. مطابق آیات بالا سیر و سفر از نظر کسب علم و دانش، عبرت گرفتن از سرگذشت دیگران تفریح و گذراندن اوقات فراغت، تفکر در نعمتهای خداوندی و . . .از اهمیت ویژه ای برخودار است.